Buitengewoon: nieuw op Eén

Buitengewoonvolgteenjaarlangachtkinderen en jongeren met eenbeperking. Zevertellenhunverhaalvanuithuneigenleefwereld, met de focus op watzeallemaalwélkunnen. Vaakmoetenze, meernogdan de meestejongeren, hard werkenomeenstapvooruittezetten in hetleven.

De kijkermaaktondermeerkennis met Lenny (6), die door eenauto-ongeval in eenrolstoelbelandt, jarenlangrevalideert en terugvecht. Er is ookhetverhaal van Emir (5), die naeen diagnose van autismeeenschooltraject op maatvolgt, en zo de zorgen van zijn mama verlicht.

Evy (17) werdals baby geopereerdaaneen tumor in haarhoofd. Hetreddehaarleven, maarzedraagter tot op vandaag de gevolgen van. En de innemendeAmal (6) verliestsindshaargeboortelangzaamhetzicht, maarze is zopienterdatze de leerkrachten op school met verstommingslaat. In Buitengewoonbereidtzezichvoor op de overstapnaarhetreguliereonderwijs.

Er is ookhetwonderlijkeverhaal van de jonge Faye (4), die ampervijfwoordjeskanzeggen: ‘mama’, ‘papa’, ‘zus’, ‘ja’ en ‘neen’. Volgens de dokterszou Faye alseen plant door hetlevenmoetengaan, maarzewisthaarjongeouders en de medischewereld al meerderekerenteverbazen. Fayesverwezenlijkingenzijnniettevergelijken met de relativiteitstheorie van Einstein, maar in hetlicht van haarmogelijkheden is ze al tot de maan en teruggereisd.

In Buitengewoonbeleeft de kijkersamen met de jongerenhunkleine en groteoverwinningen, die voor hen eenwereld van verschilmaken. De verhalenreekstoont de wilskracht van jongehelden die lerenomgaan met hunbeperking. En datmaakt hen buitengewoon.

Buitengewoon is eenprogramma van NieveranstvoorEén.

WIEZIJNZE?

Faye (3 jaar)

"Zekanstapjeszetten en daarhadden we nooit van durvendromen ... Dat was vooronseenfeestjewaard!" Mama van Faye

Faye zietergeweldigschattiguit, maartochwaren de doktersbijhaargeboortenegatief over haartoekomst: zezoualseen plant door hetlevenmoetengaan. Het was eenklap in hetgezicht van haarjongeouders.

Ondanks die zware diagnose maakt Faye vandaagenormveelvooruitgang. Met eenbeperktewoordenschatleertzebeetjebijbeetjecommuniceren. En watniemanddurfdetevoorspellengebeurdetoch: zezetzowaarhaareerstestapjes! Toch is hetverhaal van Faye ookeenbeklijvendeeyeopener over de pijnlijkemedischekant van hetleven met eenbeperking. ZogroeienFayesheupen van bijhaargeboortestilaanuit de kom. Om datteverhelpen, moetzevastgegesptslapen in haarmatras en draagtzespalken. Gaanslapen is voor Faye elkeavondopnieuweenkleinemarteling.

Eénjaarlangprofileert Faye zichalseenvechterpur sang, die met de steun van haarbetrokkenouders en haaromgevingkleinewonderenverricht. Want hetblijftnietbijkleinestapjesalleen. Keer op keerverbaastzezowelhaardokters en juffenalshaarouders. Zoheeft Faye eenongelooflijkjaarachter de rug en heeftzenog heel watprogressie in haar mars.

Emir (5 jaar)

"Het is heel interessantomeen kind met autismetehebben. Zedenkenhelemaalandersdanwij. Ikzouzograageens in zijnhoofdkruipen ..." Mama van Emir

Emir is sindszijngeboorteeenvermoeiend en moeilijk kind. Alsbuitenstaanderzou je kunnendenkendat Emir een"verwend nest" is, of zelfsdathij"slechtopgevoed" is. Maarniets is minder waar. Zijn mama was ten einderaad en konnietlangeropboksentegen de vooroordelen van haaromgeving. Zesukkelde in eendepressie, omdatzegeenkantmeeruitkon met haaronhandelbarezoon. Emir leek in zijneigenwereldtevertoevenzonderiemandtewillentoelaten. Zelfszijneigen mama of familieniet.

Naeenuitgebreidpsychiatrischonderzoekwerdbij Emir de diagnose "autisme" vastgesteld. Watvoor mama tegelijkeenopdoffer was, werdstilaanookeenopluchting. Eindelijkwistzewateraan de hand was met haar zoon.Sinds eenjaargaat Emir naar De Leerexpert, waarkinderen met autismewordenbegeleid en opgevangen. Zowelvoor de mama alsvoor Emir is die nieuwestapeen ware beproeving. Emir leerter met structuuromgaan, zowelthuisals op school. Want ook mama moetzichschikkennaar de regels van de school.

Hetverhaal van Emir is voor de kijkereenleerrijkinzicht over hetomgaan met jongekinderen met autisme. In éénjaarevolueert Emir van eenlastpaknaareenjongen die controlekrijgt over zichzelf en zijnomgeving. Eenopstekervoor de bezorgde mama, maarzekerookvoorhetgezin, datweeropgeluchtkanademhalen.

Evy (17 jaar)

"Eigenlijkwildeik die operatielievernietdoen ..." Evy

Levenslustig, energiek, slim en creatief. Allemaaleigenschappen van een"eeuwige optimist". En dat is Evy. Zewerdgeboren met eenlevensbedreigende tumor in haarhoofd. Tijdenseeningrijpendeoperatietoenzeslechtseenpaarwekenoud was, kon die tumor gelukkigwordenverwijderd. Maar tot op vandaagdraagtEvy de gevolgen. Wanneer je haar op straatzietlopen, denk je daterweinigaan de hand is. Zeloopteenbeetjemank. Maarsinds die operatiehaarlevenredde, ontwikkeldezeaanhaarrechterkant heel wat minder spierkracht. Zeheefteen slap handje en bovendienheeftze last van plotseepilepsieaanvallen en sporadisch geheugenverlies.Sinds Evykleuter is, gaatzenaarhetbuitengewoononderwijs. Zeloopt school in De Leerexpert in hetAntwerpse, waarkinderen met eenmotorische handicap wordenopgevangen.

Ditjaarstaatzevooreenbelangrijkekeuze. Wilzenietlangermanklopen, danmoetzeonderhetmes. Nu kanhetnog, want langerwachtenzoueenoperatiedefinitiefonmogelijkmaken. Evykijkter met weinigzintegenaan. Zezalnamelijkvooreenlangeperiode– en zonderhaarklasgenoten– in hetziekenhuismoetenverblijven. Dat is intusseneenjammerlijkegewoontegeworden: in haarjongelevenheeftze al meerdanvijftienoperatiesachter de rug.

En ook nu voorspelt de chirurggeengemakkelijkeingreep. Evyzalzichvoorhonderdprocentmoeteninzettenomopnieuwtelerenstappen. Voorhaar is hetvoorbijejaareenlangelijdensweggeworden, die erhopelijkvoorzalzorgendatzeooit"normaal" kanstappen.

Amal (6 jaar)

"Grotedingenkanikzien, maarkleinedingenkaniknietzien." Amal

Amal is zesjaar en zwaarslechtziend. Sindshaargeboorteverliestzelangzaammaarzekerhaargezichtsvermogen. Zeloopt school in De Leerexpert in hetAntwerpse, waarzeondertussen al hetbrailleschriftonder de kniekreeg. HethoeftdusnietgezegddatAmaleenpienteremeid is, die haarjuffen met verstommingslaat. Omdatzezosnelvooruitgangboekt, beslist de schooldirectieomAmal in teschrijven in eengewonebasisschool met ziendekinderen. Zezalzich op die maniernogbeterkunnenhandhaven in de wereldderzienden.

De kijkerervaart via Amalsverhaal de onbetwistbareveerkracht van jongekinderen met eenbeperking. Ondankshaarvisuelebeperkingslaagtzeerinzichstaandetehouden in de samenleving. En door haarfrivoliteitsteeltzetegelijkertijdieders hart.

Lenny (6 jaar)

"Lenny is nu mijngrotevoorbeeld. Alshijhetkan, waaromzouikhetdannietkunnen?" Papa van Lenny

Sommigekinderenlerenvanafhungeboorteleven met eenbeperking. Maareenbeperkingkan je ook plots overkomen, door eennoodlottig of dramatischongeval. Datlaatste was hetgevalbij de zesjarige Lenny. Toenhij met zijnouders op vakantievertroknaarServië, had hetgezineenzwaarongeluk met eenvrachtwagen. Lenny vochtmaandenvoorzijnleven. Hetperfectegezinnetjezounooitmeerhetzelfdezijn.

Sindsdien is Lenny verlamd tot aanzijnborstkas. Ondankszijnafhankelijkheid van machines en medicatie, is zijngrootsteuitdagingomtochzoveelmogelijkvoorzichzelftezorgen. En datbegint al bijhetalleenophangen van zijnjas in de schoolgang. Lenny zalzich, ondankszijnverlamdebenen, moetenhandhaven in de samenleving. Ook al is hijamperzes. Hetverhaal van Lenny is ookeenrealistischvoorbeeld van eenjammerlijkestatistiek. Maarliefsttwee op de driekoppels in Vlaanderen die een kind met eenbeperkinghebben, gaanuitelkaar. Ook op die manierdeelthetgezin van Lenny mee in de klappen.

Ondanksallemoeilijkhedenslagen papa en zoonerwonderwel in eenonlosmakelijke band tesmeden via hungemeenschappelijke hobby: karate. Lenny's verhaal is even aangrijpendalstoonaangevend. Doorheenhetjaarontpopthijzich tot eenzelfstandigejongen. Zowelthuis, op school als in zijn sport.

Kenley (21 jaar)

"Ikzougewoonwillengaanwerkeneigenlijk ... Treinconducteurworden, dat is mijngrotedroom." Kenley

Kenleydraagt de stempel"autisme" en dat is voor hem een last omtedragen. Kenley is eenhevigeheavy-metalfan en hij is fier op zijnditouiterlijk en polsbandjes van Graspop. Hij is best zelfstandig en weet van aanpakken, maartoch is zijnverhaalereen van "net nietgoedgenoeg" omvolledigmeetedraaien in de samenleving.Het verhaal van Kenleyleert de kijker hoe eenpuber met eenbeperkingzichéchtvoelt. Hij is twintigjaar, en zoalselkejongen van die leeftijdhoopthij op een job, omvoorzichzelftekunneninstaan. MaarvoorKenley is datzogoedalsonmogelijk.

Kenleygaat al bijnazijnhelelevennaar school in De Leerexpert in Antwerpen. Nu is hettijdomverdertekijken. Watnazijnschoolcarrière? Kanhijterecht in eendagcentrum? Zijntoekomst is op zijnminstonduidelijk. Opvangcentra in Vlaanderenkampen met eenacuutplaatsgebrek en Kenleystaatintussen al bijnatweejaar op de wachtlijst. Bovendienkanhijnietkiezenwaarhijzalterechtkomen. Net zoalszijnklasgenoten is hijdaardoorveroordeeldomwellicht tot zijn23ste op de schoolbankenteblijvenzitten. Ook de scholenkreunendusonderhetgroteaantalleerlingen.

Hetliefst van al wilKenleyeen job uitoefenen in hetnormalearbeidscircuit. Het is zijngrotedroomomtreinconducteurteworden, maardaarvoorstaatzijnbeperking hem teveel in de weg. TochstaatKenleypositief in hetleven en hoopthijnietlangergestigmatiseerdteworden.

Adam (8 jaar)

"Adam is eenparelhé, ne schat die genietverborgenwegsteekt, maar die gelaatzienaanmensen, en waarvangezegthoeveeldeugdgeeraanhebt." Mama van Adam

Adam is zwaarmeervoudiggehandicapt. Hij is zowelmentaalalsmotorisch erg beperkt. Hijkannietzien, hijkannietzelfstandigeten of drinken en hijontwikkeltgeentaalvermogen. Adam leeft in bed of in zijnrolstoel. Hij is zwaarhulpbehoevend, en heeftdusveelnoodaanzijndagdagelijkseintensievezorg en medicatie. Adam is eengeadopteerdejongen en kwamterecht in watwellichteen van de meest in hetoogspringende families in Vlaanderen is: hetgezin van Hilde en Marcel. Hetkoppelheeftmaarliefstveertienadoptiekinderenonderzijnhoedegenomen, naastnogeensdrieeigenzonen. Van de veertienadoptiekinderenzijnernegen met eenbeperking. Driekindjeszijnintussenalsgevolg van hunbeperkingoverleden. Op dit moment wonenernogzeskinderen met eenbeperkingbijhetgezinnetjethuis, want de meestenzijnhethuis al uit.

Adam is de jongstetelg van hetgezin en hijheeftook de grootstenoodaanzorg. Hijheefteeneigenkamer, met eenuitgebouwdebadkamer die speciaal op maatwerdgemaakt. Maar de ouders van Adam wordenstilaaneendagjeouder. Noodgedwongenmoetenze de zorguithandenlerengeven. Hetverhaal van Adam neemteenbelangrijkthemaonder de loep: "Watgebeurter met je zorgenkindjewanneer je erzelfnietmeer bent?”

Adam is ampertienjaaroud, maarhijstaat nu al vooreengroteuitdaging. Hijzalvanafditjaardeeltijds in hetopvangcentrumHetGielsebosverblijven. Daarzalhijzichaaneenvolledignieuweomgevingmoetenaanpassen. VoorHilde en Marcel, maarookvooralleanderegezinsleden, is het de eerstestapomook in de toekomsteenveiligeplektevoorzienvoor Adam. Eenplaatswaarhijgelukkigkanzijn.

Lieze (18 jaar)

"Sindsik blind ben, is heel mijnlevenveranderd."

Blind geborenworden, of ooitgezienhebben en je gezichtsvermogenstilaanverliezen; hetverschil is enorm. DatlaatsteoverkwamLieze. Toenzenog kind was, zagze de wereld in kleur. Zekonzelfstandigfietsen of de bus nemen. Vandaagleeftzezogoedals in hetdonker. Lieze is klein van gestalte en moeilijkte been. Zekangeenlangeafstandenafleggen, en dathinderthaar in haarzelfstandigheid. Liezeverlangtersterknaaromvoorzichzelf in testaan. Zewilgraagwerken en zietzichzelf in staatomdatooktedoen. Maarveelwerkgeversdurvenhetnietaanomiemand met eenvisuelebeperking in diensttenemen. Hetfrustreerthaarenorm.

Begin ditjaarmoestLiezehaartoekomstplannenaan de kantschuiventoenzeeenzwareopdofferteverwerkenkreeg. Zeverloorhaarrechteroognaeenzwareinfectie. Liezehoopt op eenoogprothese die kancamouflerendatzehaaroog nu kwijt is.

Hetverhaal van Liezeillustreertwateromgaat in hethoofd van een blind pubermeisje. Haaronzekerheden en twijfels over zichzelf en de toekomststaan in schril contrast met haargrote wens omooithelemaalzelfstandig door hetleventekunnengaan.

AFLEVERINGEN

• Aflevering 1: dinsdag 2 september

In de eersteaflevering van Buitengewoonmaakt de kijkerkennis met de jonge Faye (3 jaar)
en hettienermeisjeEvy (17 jaar). Allebeilevenzesindshungeboorte met eenbeperking.

Evywerdgeboren met eenlevensbedreigendehersentumor, die eenpaarwekennahaargeboortewerdweggesneden. Sindsdienlooptzemank en heeftze last van epilepsieaanvallen. Maarhaarbeperkingenweerhoudenhaarerniet van omditjaarmeetespelen in eentheatervoorstelling. Slaagtzeerinomhet net zogoedtedoenalshaarmedespelers die zonderbeperking op de plankenstaan?

Faye is zowelverstandelijkalsmotorischbeperkt. Tochverbaastzehaarouderskeer op keerwanneerzeopnieuweenwoordjebijleert of zonderhulprechtopleertzitten. Voor Faye is heteennoggrotereuitdagingtelerenleven met de pijn die haarbeperking met zichmeebrengt. Haarheupjesgroeienuit de kom, waardoorze in eenspecialeligmatrasmoetslapenomhaarheupen op hunplaatstehouden. Lukthet Faye ditjaaromstappenvooruittezetten, ondankshaarzwarebeperking? Haaroudershopen van wel, maarblijvenrealistisch in hunverwachtingen.

• Aflevering 2: dinsdag 9 september

Bij de zesjarige Emir werd de diagnose autismevastgesteld. In dezeafleveringvolgen we Emir wanneerhijvoor de eerstekeernaareenbuitengewone school voorkinderen met autismegaat. Zijn mama hooptdathijeindelijkzallerenomgaan met zijnplotsedriftbuien.

De driejarige Faye moet tweemaal per jaar naar het ziekenhuis voor een uitgebreid medisch onderzoek. Haar ouders vrezen dat ze onder het mes moet omdat haar heupen uit de kom dreigen te groeien. Maar misschien verbaast Faye deze keer wel het medisch team, nu ze haar eerste kleine stapjes leert zetten?

Evy (17 jaar) staat voor de belangrijkste beslissing van haar jonge leven. Wil ze voortaan niet meer mank lopen, dan moet ze een zware voetoperatie ondergaan die de chirurg niet langer kan uitstellen. Ze ziet het eigenlijk niet echt zitten, aangezien haar een lange periode in het ziekenhuis wacht en vooral omdat ze haar klasgenoten lange tijd zal moeten missen.

• Aflevering 3: dinsdag 16 september

In de derde aflevering van Buitengewoon maakt de kijker kennis met Amal (6 jaar). Het meisje is zwaar slechtziend, maar ondanks haar visuele beperking zet ze vandaag een grote stap voorwaarts in haar nog jonge leven. Ze zal binnenkort naar school gaan in een klasje met enkel ziende kinderen. Zo hoopt ze zich voor te bereiden op een zelfstandig leven.

Voor Evy (17 jaar) is het vandaag D-day. Ze ondergaat een complexe voetoperatie in de hoop niet langer mank te stappen. De zware ingreep verloopt niet zoals verwacht en het is nog niet duidelijk of Evy er na haar operatie ook echt op zal vooruitgaan.

Emir (6 jaar) gaat sinds twee weken naar een school voor kinderen met autisme. De juffen zijn voorzichtig positief over hem, want af en toe maak hij het nog te bont in de klas. Zijn mama is ongerust: kan hij thuis ook de regels volgen die hij op school krijgt aangeleerd?

• Aflevering 4: dinsdag 23 september

Lenny is amper zes jaar en verlamd tot aan zijn borstkas. Na een noodlottig auto-ongeval vocht hij maanden voor zijn leven. Vandaag gaat hij naar de eerste klas in een gewone school. Ondanks Lenny's afhankelijkheid van machines en medicatie is het zijn grootste uitdaging om toch zo veel mogelijk voor zichzelf te kunnen zorgen. En dat begint bij het alleen ophangen van je jas in de schoolgang.

Amal (6 jaar) is een pientere jongedame die vandaag eindelijk haar nieuwe school bezoekt.
Vanaf nu zal ze zich zelfstandig moeten handhaven tussen enkel ziende kinderen.
Het wordt een ware ontdekkingstocht.

Faye (4 jaar) ging ondanks haar mentale en motorische beperking met rasse schreden vooruit. Ze zette op eigen houtje haar eerste stapjes en leerde haar eerste woordjes. Vandaag krijgt ze zelfs bezoek van koning Filip en koningin Mathilde in eigen persoon. De kers op de taart voor Faye, maar zeker ook voor haar mama en papa.

De korte inhouden van de volgende afleveringen worden via de programma-kolommen bekendgemaakt. Op dinsdag 9 september is er wegens voetbal geen aflevering van Buitengewoon; de tweede aflevering is dus op dinsdag 16 september.

DE MAKERS: NIEVERANST

Nieveranst is een ensemble van drie geroutineerde verhalenvertellers die geloven in de kracht van een ijzersterk verhaal. Peter Heymans, Jo Vandevenne en Tim De Ridder maken zowel human interest, auteursfilms, docureeksen als reportages en richten hun blik naar film en tv.

Het nog piepjonge productiehuis kiest bewust voor een kleine geëngageerde ploeg van televisiemakers die verschillende taken combineren. De programmamakers tekenden eerder al voor de docureeks Jonge zwanen en de Panorama-reportage Jong en op de vlucht.

DE SCHOLEN: STEDELIJK ONDERWIJS ANTWERPEN

Voor het maken van Buitengewoon kon productiehuis Nieveranst rekenen op de medewerking van De Leerexpert, de buitengewone scholen van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen, met een unieke samenwerking als resultaat. Met de reeks wil het Stedelijk Onderwijs het taboe rond buitengewoon onderwijs doorbreken, maar ook de volgende speerpunten komen in de reeks aan bod:

Het kind staat centraal

De kinderen uit het buitengewoon onderwijs zijn zeer divers. We willen tonen dat die kinderen met welke beperking dan ook kunnen groeien, leren en een succesvolle toekomst kunnen uitbouwen.

Of het nu om autisme of een mentale, karakteriële of fysieke beperking gaat, De Leerexpert geeft elk kind onderwijs op maat. Er wordt telkens een individueel leertraject uitgetekend. Het streefdoel van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen is dat kinderen ondanks hun beperking in de maatschappij meedraaien als volwaardige burgers (inclusie) en niet naast de samenleving blijven staan.

De Leerexpert doet veel meer dan onderwijs aan kinderen met een beperking aanbieden. Ook ondersteuning aan de omgeving (thuissituatie) behoort tot de opdracht. De impact op een gezinsleven is immers vaak groot. Buitengewoon onderwijs vraagt veel flexibiliteit, een innovatieve aanpak en zorg op maat. Kinderen uit het buitengewoon onderwijs zijn ook maar ‘gewone’ kinderen, met dezelfde dromen en verlangens, maar helaas ook met meer zorgen. Zij krijgen nu een gezicht.

Bij De Leerexpert zit een schat aan expertise. Inclusie in het gewone onderwijs vraagt bijkomende financiële inspanningen. Expertisedeling zal cruciaal zijn als meer kinderen in het gewone onderwijs zullen blijven na september 2015, zoals in het M-decreet beschreven is.